VishareClub.com – Trithức là sứcmạnh

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Bệnh tiêu chảy

Hiện tượng tiêu chảy chẳng qua là một hình thức tự bảo vệ của cơ thể chống lại những chất mà nó không thích, bằng cách tống những chất này ra ngoài.

Và đây cũng là lý do khiến đa số bác sĩ thường không cho thuốc men gì cả khi bạn đến khám về bệnh tiêu chảy. Hãy để cơ thể tự đề kháng, vậy sẽ tốt hơn. Đó là lý luận của đa số bác sĩ tại châu Âu trong kỷ nguyên y khoa hiện đại (khác với việc cho thuốc chống tiêu chảy của các bác sĩ ở thế hệ trước). Các bác sĩ hiện đại còn nói thêm rằng, việc dùng thuốc chống tiêu chảy có thể làm bệnh kéo dài lâu hơn. Chỉ nên dùng thuốc trong những trường hợp bất khả kháng như đang bận việc quan trọng.

Dù theo trường phái nào, cũ hay mới, các phương pháp dưới đây sẽ giúp bạn ứng phó một cách hữu hiệu với bệnh tiêu chảy.

Bạn có bị phản ứng với sữa không?

Đau bụng và tiêu chảy vì sữa là một trong những lý do phổ thông nhất. Vì thế, nếu bạn đang uống sữa mà bị tiêu chảy, hãy ngưng uống, bệnh sẽ tự động hết.

Bệnh tiêu chảy có thể bắt nguồn từ thuốc đau dạ dày

Các thuốc trị bệnh về dạ dày hoặc chống lại sình bụng (antigas) thường có magiê, chất này có tác dụng kích thích tiêu chảy sau khi uống. Hai loại thuốc thông dụng nhất là Mylanta và Maalox đều có magiê. Nếu bạn thường bị tiêu chảy vì lý do trên, hãy đọc kỹ nhãn hiệu của thuốc dạ dày, antacid hoặc antigas mà mình thường mua, tránh mua loại chứa magiê hydroxide.

Ngoài ra, các loại thuốc kháng sinh và ký ninh cũng có thể gây tiêu chảy.

Nên ăn uống như thế nào trong thời gian bị tiêu chảy?

1. Uống nhiều nước: Đây là việc quan trọng nhất trong thời gian này. Cơ thể bạn tống ra quá nhiều nước do tiêu chảy, cần được bồi đắp lại. Nếu không đủ lượng nước cần thiết, cơ thể có thể bị khô đi và dẫn đến những bệnh khác. Ngoài ra, nước có tác dụng như một chất súc rửa chất độc ra khỏi cơ thể bạn. Việc uống nước nhiều có thể sẽ làm bạn tiêu chảy nhiều hơn, nhưng bệnh sẽ mau khỏi hơn.

Chứng tiêu chảy cũng làm bạn mất đi một số đường và muối khoáng trong cơ thể. Song song với nước, bạn nên bồi bổ những chất này bằng cách pha một thìa cà phê đường cùng một chút xíu muối (cỡ bằng đầu đũa) trong một lít nước lọc. Dĩ nhiên, bạn có thể pha thêm nước cam hay nước chanh nếu cần hương vị thơm ngon.

Có một loại chất lỏng tuyệt đối không nên uống là sữa. Dù bạn có bị nhạy cảm với sữa hay không, chất này vẫn thường làm tiêu chảy nặng hơn. Các loại nước ngọt có hơi cũng không nên uống nhiều.

2. Tránh một số thức ăn làm tiêu chảy nhiều hơn như các loại đậu, bắp cải, giá… Nên tránh những loại trái cây có bột như lê, đào, mận… cùng những loại cám, khoai, ngũ cốc; ngay cả lúa gạo cũng không nên ăn nhiều quá .

Nhìn chung, khi bị tiêu chảy, bạn nên ăn ít và uống nhiều. Trường hợp sợ đuối sức vì không có chất bổ, có thể ăn những loại canh, súp có màu trong như xúp gà, nước phở; tránh những loại súp mầu đục như súp đậu hay khoai tây.

Nên uống thuốc gì?

Như đã nói ở trên, bạn không nên dùng bất cứ loại thuốc gì để chống lại cơn tiêu chảy, vì nó sẽ làm chất độc nán lại trong cơ thể lâu hơn và có thể gây những tác hại khác.

Dù sao, có đôi lúc bạn cần ngừng cơn tiêu chảy vì quá mệt hoặc quá bận rộn, có thể dùng các loại sau đây:

– Pepto-Bismol hoặc Kaopectate: tiêu chảy từ nhẹ đến trung bình.

– Imodium: tiêu chảy nặng.

Những thuốc này đều có bán tự do trong các tiệm thuốc tây.

Ngoài ra, những thực phẩm có khuynh hướng tạo bệnh táo bón như trà đậm, chuối… cũng có kết quả tương đối tốt với chứng tiêu chảy nhẹ.

Lưu ý: Bệnh tiêu chảy rất hay lây. Người bị tiêu chảy không nên nấu nướng vì vi trùng, vi khuẩn hoặc chất độc có thể bám vào thức ăn, gây truyền nhiễm cho người khác. Hãy rửa tay thật kỹ trước khi ăn và sau khi đi cầu.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Tắt tiếng

Bạn thức dậy vào một buổi sáng. Như thường lệ, bạn bước vào phòng tắm để rửa mặt, chuẩn bị đi làm. Vợ bạn đang loay hoay trong nhà bếp, có lẽ đang chuẩn bị món điểm tâm cho hai vợ chồng. Từ phòng tắm, bạn gọi với ra: “Em ơi, pha giùm anh ly cà phê!”. Kỳ lạ chưa, bạn chợt nhận ra rằng tiếng nói không còn thuộc về mình nữa. Chỉ có những tiếng khò khè trong cổ họng. Bạn tằng hắng và thử lại một lần nữa, chẳng có gì khá hơn. Bạn biết mình đã bị tắt tiếng. Nói theo y học, bạn bị nhiễm trùng bộ phận phát âm.

Bộ phận giúp bạn phát ra tiếng nói nằm ở cổ họng, chúng ta thường gọi đùa là trái táo của ông Adam. Ở cổ họng đàn bà, bộ phận này không lồi ra như với đàn ông, vì vậy tiếng nói của họ thanh hơn. Phía dưới bộ phận phát âm này có hai màng rung giống như lưỡi gà của một cây kèn, giúp chúng ta phát ra tiếng nói khi hơi được đẩy từ phổi lên miệng.

Chỉ cần một thay đổi rất nhỏ ở màng rung này là tiếng nói nghe khác hẳn. Thay đổi này có thể tạo ra do một lần la hét quá to, do nhiễm trùng của bộ máy hô hấp, do chứng dị ứng khi thời tiết thay đổi, hoặc chỉ đơn giản vì không khí quá khô khan. Tất cả các lý do này đều có thể tạo sự thay đổi từ nhẹ (như khan tiếng), đến nặng (như tắt tiếng), thậm chí đến mức nguy hiểm khi sự khan tiếng hay tắt tiếng này đi kèm theo cảm giác đau đớn ở cổ họng mỗi khi bạn nuốt nước miếng.

Bạn nên khám bác sĩ khi triệu chứng tắt tiếng kéo dài hơn 5 ngày, hoặc nghe có tiếng khò khè trong cổ họng khi hít thở, hoặc khạc ra máu… Đó là dấu hiệu chứng tỏ tình trạng nhiễm trùng cổ họng đã rất nặng, hoặc có thể bạn bị nổi mụn trong cổ họng. Sự nhiễm trùng hay nổi mụt này có thể làm phần trên của bộ phát âm sưng to, dẫn đến sự tắc nghẽn của đường không khí vào phổi.

Trước khi bệnh kéo dài đến 5 ngày, bạn có thể dùng những phương pháp dưới đây (trong đa số trường hợp, các phương pháp này có thể giúp bạn lấy lại tiếng nói không mấy khó khăn).

Đừng nói chuyện

Việc nói chuyện, hơn bất cứ lý do nào khác, làm triệu chứng tắt tiếng lâu khỏi hơn, vì các màng rung trong cổ họng cứ phải hoạt động nhiều mà không có dịp nghỉ ngơi để bình phục.

Ngay cả việc thì thầm rất nhỏ cũng gây hại. Theo bác sĩ George tại bệnh viện Boston (Mỹ), khi chúng ta thì thầm bằng tiếng gió, các màng rung trong cổ họng lại dao động mãnh liệt không kém gì khi chúng ta hét thật to.

Giữ cho cổ họng không bị khô

Không khí quá khô thường là nguyên nhân của đa số trường hợp mất tiếng. Bạn có để ý rằng tiếng nói của mình hơi bị khàn đi sau một buổi đi picnic ngoài trời không, nhất là khi bạn đi về miền núi trong khi thời tiết khô?

Không khí khô thường làm khô màng rung trong cổ họng cũng như lớp đờm bảo vệ quanh nó. Khi bị khô, lớp đờm này lại trở thành một chất rất dính, càng làm sự phát âm bị cản trở nhiều hơn.

Để tránh làm cổ họng bị khô, bạn có thể dùng những cách dưới đây:

– Hãy thở bằng mũi: Không khí đi vào bằng đường mũi sẽ phải qua nhiều ngõ ngách ẩm ướt trước khi vào đến cổ họng, và những ngõ ngách ẩm ướt này làm cho không khí bớt khô đi.

– Đừng hút thuốc trong lúc bị tắt tiếng: Khói thuốc là nguyên nhân đứng đầu trong các nguyên nhân làm cổ họng bị khô.

– Uống nhiều nước (chừng 10 ly mỗi ngày): Việc này có thể giúp cho cổ họng giữ ẩm nhiều hơn. Nên uống nước lạnh hoặc nước trái cây. Nước trà quá đậm và các loại rượu có thể làm cổ họng có cảm giác khô hơn.

– Ngậm kẹo ho: Các loại kẹo này thường có thể giúp giữ ẩm ướt trong cổ họng. Nên dùng loại có mùi trái cây, tránh loại the có bạc hà hay mùi cay (mint).

– Đừng uống thuốc aspirin: Nếu bạn vì hét quá lớn mà bị khan tiếng, thuốc này có thể gây phản ứng phụ cho cổ họng và làm bệnh lâu lành hơn. Các thuốc làm dịu đau có chất acetaminophen (như thuốc Tylenol) đỡ hại hơn aspirin.

Nhìn chung, chỉ với 2 việc là nói ít và giữ cho cổ họng đừng bị khô, bạn đã có thể chữa bệnh tắt tiếng của mình trong vài ngày. Nên khám bác sĩ khi những phương pháp trên không làm giảm được bệnh tắt tiếng của bạn.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Táo bón

Bệnh này không lạ lùng gì với bất cứ ai. Tuy nó không được liệt kê vào một trong những bệnh nguy hiểm nhưng việc đi đại tiện, hậu môn rách và chảy máu… thường làm người bệnh cảm thấy đau đớn. Nghiêm trọng hơn, những động tác rặn của hậu môn để cố sức tống phân ra còn có thể dẫn đến các chứng bệnh đau đớn hơn, khó trị liệu hơn như trĩ và cao huyết áp.

Thật ra, muốn tránh bệnh này không có gì khó khăn cả. Thông thường, căn nguyên của nó không ngoài những yếu tố sau: ăn quá ít chất xơ (fiber), uống quá ít nước, ảnh hưởng tình cảm như buồn, lo lắng…, thiếu vận động, có ảnh hưởng phụ của một số thuốc trị bệnh khác.

Qua những nguyên nhân trên, hẳn bạn đã thấy được phần nào cách chữa trị căn bệnh tuy thông thường nhưng quái ác này.

Uống nhiều nước

Trung bình một người lớn cần uống từ một lít rưỡi đến hai lít rưỡi mỗi ngày. Nếu bạn uống ít nước và đang bị táo bón, đây là vấn đề chính của bạn. Hãy uống nhiều nước hoặc các chất như trà, nước trái cây, nước ngọt…

Ăn nhiều chất xơ

Thiếu chất xơ (fiber) là nguyên nhân thông thường của bệnh này. Người bị táo bón thường là những người có thói quen ăn nhiều thịt, ăn ít đậu, trái cây, rau cải… Những chất này là nguồn cung cấp chất xơ cần thiết trong cơ thể. Chẳng hạn như một trái táo sẽ cung cấp khoảng một phần mười tổng số chất xơ cần dùng mỗi ngày. Một chén đậu cung cấp một phần ba nhu cầu chất xơ. Trong các loại đậu nấu chín, bắp rang, lạc, hạt điều… cũng có rất nhiều chất xơ.

Ăn bớt dầu lại

Theo kinh nghiệm của bác sĩ Grady, chuyên khoa về trị liệu dinh dưỡng, thì mọi thứ dầu ăn như dầu salad, dầu đậu nành… đều không tốt cho việc tiêu hóa. Chúng có khuynh hướng tạo thành một lớp màng bọc chung quanh thành dạ dày, làm cho sự tiêu hóa và hấp thụ chất bổ dưỡng tại dạ dày và ruột non trở nên khó khăn hơn, đồng thời cũng làm tiến trình tiêu hóa bị đình trệ (có khi đến hai mươi giờ đồng hồ). Sự đình trệ này làm các thực phẩm bị lên men thối, tạo chứng sình bụng, và có thể sinh ra một số chất độc có hại cho cơ thể.

Bác sĩ này cũng nới thêm rằng các loại dầu ăn này chỉ không tốt cho bộ máy tiêu hóa nếu tiêu thụ dưới dạng dầu ăn. Với dạng nguyên thủy của nó như salad, đậu nành… thì hoàn toàn không có hại vì chất dầu tiết ra rất ít, không đủ tạo thành lớp màng che dạ dày và thành ruột.

Tập thói quen đi đại tiện mỗi ngày

Chúng ta nhiều lúc chạy theo thời giờ đến nỗi ăn uống không đều, không đúng bữa. Việc bài tiết cũng vì thế mà trở nên thất thường. Nhiều lúc bạn có nhu cầu đi đại tiện, nhưng vì không phải lúc, hoặc vì bận rộn, đành nhịn lại chờ khi khác. Đó là một trong những nguyên nhân chính tạo ra bệnh táo bón.

Để tránh rơi vào tình trạng này, bạn nên tự do tập cho mình một thói quen đi toilet vào một giờ giấc nhất định trong ngày, lúc mà bạn có đủ thì giờ. Thường sau một bữa ăn là tốt nhất. Chẳng hạn, bạn hãy tập vào ngồi trong toilet chừng mười phút sau bữa ăn tối. Sau vài ba ngày, bạn sẽ có thói quen đại tiện vào buổi tối, và sẽ không cảm thấy có nhu cầu cũng như phải “nán lại” trong những lúc bận rộn nữa. Nhận định này được bác sĩ Marvin, Trưởng khoa Trị liệu dạ dày tại Bệnh viện Baltimore, đưa ra.

Thuốc trị táo bón loại uống

Có hai loại thuốc trị táo bón được bán trên thị trường, đều gọi chung là laxative. Loại hóa học có công hiệu nhanh nhưng không nên dùng nhiều, vì thuốc này dễ gây lệ thuộc thuốc, bệnh nhân phải dùng nó mỗi lần muốn đi đại tiện, nếu bỏ thuốc sẽ bị táo bón.

Loại thứ hai cũng gọi là laxative, nhưng thường có thêm chữ “natural” (thiên nhiên) hoặc “vegetable” (làm từ thực vật). Những thuốc này thường được bào chế từ những loại thực vật có nhiều chất xơ. Khi dùng thuốc này, bệnh nhân phải uống với nhiều nước để làm cho chất xơ này nở ra, như vậy mới có công hiệu. Nhìn chung, loại này tốt hơn loại hóa học nhiều và không gây lệ thuộc thuốc. Tuy nhiên, bệnh nhân cần nhớ là nếu không uống nhiều nước theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc, chất xơ có thể tích tụ lại trong dạ dày hoặc đường ruột, gây đầy bụng, khó tiêu.

Thuốc trị táo bón loại nhét qua hậu môn.

Nếu bạn thật sự đau khổ vì chứng táo bón của mình và muốn giải quyết thật nhanh thì đây là giải pháp tốt. Thuốc được bán trên thị trường dưới 2 tên gọi là “enema” và “suppository”. Tuy nhiên, loại thuốc nhét hậu môn này là lựa chọn cuối cùng và không nên dùng thường xuyên, vì chúng có thể gây lệ thuộc thuốc và ăn mòn ruột già.

Những thực phẩm, thuốc men có hại

Những thực phẩm có khuynh hướng làm đầy bụng, no hơi như đậu, bắp cải, bông cải trắng… đều không tốt nếu bạn bị táo bón.

Một số thuốc có chứa chất canxi cũng không tốt (như thuốc chữa bệnh dạ dày). Các thuốc trị dị ứng (antihistamine), thuốc lợi tiểu diuretic, thuốc ngủ narcotic, thuốc làm dịu đau sedative… cũng là nguyên nhân trực tiếp hay gián tiếp gây nên chứng táo bón.

Rặn

Động tác này không có lợi cho người bị táo bón; nó dễ làm hậu môn bị chảy máu, gây ra những biến chứng nguy hại. Ngoài ra, hành động rặn, ngược với lối suy nghĩ thông thường, lại làm hậu môn co lại, khiến phân khó ra hơn! Mặt khác, hành động này cũng làm áp suất máu trong người vọt cao lên.

Nhìn chung, hành động rặn phân xét ra có hại nhiều hơn lợi. Và nếu bạn có thể áp dụng đúng mức những phương pháp được đề cập đến ở trên, việc rặn phân có lẽ đã không còn cần thiết nữa.

Mẹo vặt:

– Uống từ 1 đến 3 thìa canh dầu mineral trước khi đi ngủ để làm trơn hậu môn và hết táo bón vào sáng hôm sau. Dầu này có màu trắng trong suốt, bán tại các tiệm thuốc Tây.

– Giống lươn nước ngọt cũng giúp bớt táo bón. Sau bữa ăn có món lươn, bạn sẽ thấy việc đại tiện dễ dàng hơn vào hôm sau.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Hen

Cơn hen xuất hiện do sự co thắt bất chợt của khí quản. Khi đó, bạn cảm thấy lồng ngực mình bị thắt lại, hơi thở khó khăn, rồi bạn bị ho. Đó là lời mô tả khái quát về triệu chứng hen của bác sĩ Peter C. (Mỹ).

Dưới tuổi bốn mươi, bệnh hen phần lớn phát xuất từ các chứng dị ứng. Sau tuổi bốn mươi, một nửa trường hợp bệnh do dị ứng gây ra, số còn lại do các chứng bệnh có liên quan đến phổi.

Nhiều người nghĩ rằng hen là căn bệnh phải mang cả đời và từ đó người ta có khuynh hướng chấp nhận nó như một cố tật. Trên thực tế, đây hoàn toàn không phải là một bệnh nan y. Với một chút kiến thức y học, bạn có thể tự chữa trị cho mình không mấy khó khăn.

Điều bạn cần là một sự bền chí tương đối, cộng với việc thực hành những phương pháp sau:

Tránh hít khói

Đa số nam giới người châu Á đều hút thuốc; điều này hoàn toàn không có lợi nếu bạn bị bệnh hen. Trong một căn phòng đóng kín vào mùa đông, nếu có một người hút thuốc, tất cả những người có bệnh hen ở đó rất dễ lên cơn hen, nhất là trẻ em.

Càng bất lợi hơn nếu bạn có bệnh hen mà lại có thói quen đến quán cà phê mỗi buổi sáng. Không khí đầy khói thuốc trong các quán này có thể làm bệnh của bạn ngày càng trầm trọng hơn. Dĩ nhiên, việc đưa trẻ em vào quán cà phê đầy khói thuốc lại càng là một điều không bao giờ nên làm.

Bếp núc hoặc lò sưởi dùng củi cũng góp phần không nhỏ làm nặng hơn bệnh hen của bạn. Nếu bắt buộc phải dùng các lò củi này, nên giữ cho lửa cháy bùng để không tạo ra nhiều khói, và giữ được sự thoáng khí tối đa tại nơi bạn đang đốt lửa.

Tránh bị đầy bụng, ợ chua

Không bao giờ nên đi ngủ với dạ dày đầy ắp. Thường thì sự đầy bụng dẫn đến hiện tượng ợ chua. Trong lúc bạn ngủ, nếu bị ợ chua, chất chua trong bao tử sẽ tràn lên yết hầu, chỗ tiếp xúc giữa thực quản và khí quản. Khi chất chua này bị tràn một chút qua khí quản, bạn có thể bị hen. Cố không để bị ợ chua trong khi ngủ bằng cách:

– Đừng ăn no trước khi ngủ.

– Nếu lỡ ăn no, nên uống một viên thuốc antacid trước khi lên giường. Loại thuốc này có bán không cần đơn ở các tiệm thuốc dưới các nhãn hiệu như Tums, Mylanta… Đây cũng là loại thuốc dùng để xoa dịu các chứng đau dạ dày.

– Nằm gối cao hoặc nâng đầu giường lên cao để chất chua từ bao tử lên không bị tràn qua khí quản.

Tránh hít không khí lạnh

Bác sĩ Sidney F. thuộc Đại học y khoa Florida (Mỹ) đã xác nhận việc này qua kinh nghiệm khám chữa bệnh. Nếu bạn bị hen, cơn hen thường đến khi bạn tiếp xúc với không khí lạnh (như khi mở cửa sổ, bước ra ngoài vào mùa đông, khi mở tủ lạnh…).

Để tránh việc này, bạn không nên đứng quá sát tủ lạnh khi mở tủ; khi cần phải ra ngoài trời lạnh, nên dùng khăn che mặt mũi lại.

Tránh hít thở không khí có nhiều bụi bặm

Bụi bặm, các phấn hoa của mùa xuân, các sinh vật nhỏ li ti trong không khí cũng góp phần không nhỏ tạo nên cơn hen. Để tránh việc hít quá nhiều bụi bặm, nên đóng kín cửa lại khi ở nhà hoặc đang lái xe, nếu cần thì mở máy lạnh hoặc quạt gió lên. Nhưng nhớ đừng dùng nút “vent open” của máy lạnh, nếu bạn không muốn cho không khí bụi bặm bên ngoài lùa vào.

Cẩn thận trong ăn uống

Một số loại thực phẩm có thể làm bệnh nhân lên cơn hen dễ dàng hơn. Ảnh hưởng này tùy thuộc vào cơ thể từng người. Theo kinh nghiệm chung, những chất dễ làm lên cơn hen là: sữa, trứng gà, các loại đậu rang và hải sản. Bột ngọt, các thực phẩm chứa chất metabisulfile (như bia, rượu chát) và các thực phẩm phơi khô cũng có hại cho bệnh hen của bạn.

Cẩn thận với muối: Các bệnh viện ở London (Anh) có nhận xét rằng trong số những người bị chết vì lên cơn hen, phần lớn là những người có lượng tiêu thụ muối rất cao.

Đừng dùng thuốc có chất aspirin

Nếu bạn bị hen và có thêm một số bệnh khác về mũi và khí quản, tốt nhất không nên dùng những thuốc có aspirin hoặc những chất có gốc aspirin như ibuprofen (trong thuốc Advil). Những chất này có khuynh hướng làm bệnh hen trở nên trầm trọng hơn, thậm chí gây chết người. Lập luận này được bác sĩ Richard L. (Trưởng khoa Dị ứng và Miễn dịch của Đại học y khoa Florida, Mỹ) đưa ra.

Nếu bạn cần những thuốc làm dịu đau nhức, cảm cúm…, có thể dùng các thuốc có chứa chất acetaminophen như Tylenol, Non-Aspirin…

Dùng thuốc xịt đúng cách

Không phải tất cả mọi người đều có thẻ bảo hiểm y tế hoặc trợ giúp y tế của chính phủ. Rất nhiều người đã phải tự làm bác sĩ cho mình bằng cách tìm các thuốc bán không cần đơn trong các tiệm thuốc tây.

Người bệnh hen cũng vậy; một số lớn chưa hề tới bác sĩ, và cũng chưa từng được chỉ dẫn tường tận về cách sử dụng thuốc xịt khi lên cơn hen.

Thuốc xịt cũng có loại được bán tự do trong các tiệm thuốc tây không cần phải có đơn. Thông thường, trên chai thuốc có chỉ cách sử dụng rất đầy đủ. Tuy nhiên, có thể vì sơ ý không xem kỹ hoặc có dùng không đúng cách mà thuốc trở nên không có lợi cho căn bệnh, lại lãng phí (thuốc xịt này tương đối đắt tiền).

Những chỉ dẫn sau đây đúng với hầu hết các loại thuốc xịt (nếu muốn hiểu rõ hơn, nên đọc kỹ cách sử dụng trên chai thuốc):

– Đừng xịt quá sâu vào cổ họng.

– Nếu sau khi xịt, bạn có thể nhìn thấy hơi thuốc thoát ra khỏi miệng, bạn đã sử dụng không đúng cách.

– Đừng ngậm chai thuốc hoặc để chai thuốc sâu vào miệng.

– Đừng xịt hai lần liên tục.

Tốt nhất, bạn nên để chai thuốc cách miệng khoảng 1 inch (2 cm), há miệng ra và từ từ hít sâu vào. Ngay lúc đó (chừng nửa giây sau khi bắt đầu hít hơi), hãy xịt thuốc vào miệng, tiếp tục xịt hít vào và khi phổi đầy thì nín hơi lại chừng 3- 4 giây rồi từ từ thở ra.

Nếu cơn hen vẫn chưa hết, có thể lập lại tiến trình trên lần nữa sau vài ba phút. Việc xịt 2 lần cách nhau dưới 2 phút chỉ gây phí thuốc.

Uống cà phê khi cần thiết

Bác sĩ Allan B. (phụ giảng sư tại Đại học Y khoa Manitopa) nhận thấy, chất cafein và thuốc dùng để trị hen gần như giống hệt nhau; tác dụng của chúng trên cơ thể cũng giống nhau.

Hãy tưởng tượng bạn đang trên một chuyến đi chơi xa ngoài trời, nhưng chợt nhớ rằng mình quên mang thuốc xịt trị hen. Phải làm gì bây giờ? Lỡ lên cơn hen bất chợt thì sao đây? Bình tĩnh, hãy tìm một nơi có bán cà phê.

Bác sĩ Allan nói rằng trường hợp khẩn cấp, khi bạn lên cơn hen mà không có thuốc ngay, hãy uống hai tách cà phê đậm hoặc hai tách ca cao nóng, hay ăn hai thỏi chocolate. Những chất này có thể giúp bạn thoát khỏi cơn hen hiểm nghèo, và bạn sẽ có dư thì giờ tìm mua thuốc hen.

Dù sao, cà phê cũng có những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe nên bạn chỉ được dùng trong trường hợp khẩn cấp mà thôi. Hoàn toàn không nên để mình trở nên nghiện cà phê chỉ vì muốn giảm bệnh hen.

Dùng sinh tố B6

Hiệu quả thần kỳ của sinh tố B6 đối với bệnh hen được khám phá ra do một sự tình cờ. Khi các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu về ảnh hưởng của sinh tố này trên những loại bệnh khác, họ nhận thấy những bệnh nhân bị bệnh hen bỗng ít lên cơn hơn khi dùng một liều 50 mg sinh tố B6 mỗi ngày. Sau đó, họ làm thêm những thí nghiệm sâu hơn và xác nhận quả thật sinh tố B6 có thể làm giảm sự lên cơn của bệnh nhân hen.

Dù sao, xin nhớ là sinh tố B6 có thể gây hại nếu dùng liều lượng quá mạnh. Bạn chỉ nên dùng chừng 50 mg mỗi ngày cho người lớn và ít hơn với trẻ em. Hãy xem kỹ những nhãn hiệu dán trên chai, và nhớ hỏi bác sĩ nếu bạn đang dùng một thứ thuốc trị một bệnh nào khác.

Có thể tiếp tế sinh tố B6 cho cơ thể bằng cách ăn nhiều những thực phẩm như gan, đậu nành, chuối, gà vịt, bò, cá thu, lạc, trái bơ… và khi nấu cơm đừng vo gạo.

Hãy chặn đứng ngay từ đầu

Không phải bất cứ người bị hen nào cũng phải mang kè kè chai thuốc xịt bên mình. Nếu bạn sớm phát hiện ra nó, bệnh này có thể chữa trị dứt hẳn. Nếu phát hiện những triệu chứng sơ khởi của bệnh hen như khó thở, co thắt lồng ngực, đừng để cho những triệu chứng này trở nên ngày càng trầm trọng hơn. Hãy đến khám bác sĩ nếu bạn nghĩ bệnh của mình ở mức độ trầm trọng.

Ở mức nhẹ, những điều được đề cập đến ở chương này có lẽ đủ để tạo cho bạn một kiến thức hữu ích về bệnh trạng của mình. Việc làm theo những phương pháp trên trong một thời gian dài để có thể giúp tạo thành thói quen, và bạn sẽ thấy được bệnh này hoàn toàn không làm khó được bạn.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Sốt

Sốt là một từ ngữ thông dụng để mô tả tình trạng thân nhiệt lên rất cao (trên 100 độ F hoặc 38 độ C). Thân nhiệt con người có thể tăng lên vì nhiều lý do như tập thể dục, uống rượu, thời tiết quá nóng, bệnh… Sự gia tăng này thường làm cho bạn cảm thấy khó chịu, và nếu số đo đọc được trên nhiệt kế lên trên 40 độ C, bạn có thể đang ở trong tình trạng nguy hiểm.

Thật ra, không phải bất cứ cơn sốt nào cũng nguy hiểm. Theo bác sĩ Stephen tại Đại học Columbia, có những cơn sốt có lợi. Đó có thể là những phản ứng của cơ thể để chống lại vi khuẩn gây hại, có thể là dấu hiệu cơ thể đang phản ứng với mục đích làm một cơn bệnh chóng khỏi, hoặc do bạn dùng một loại thuốc kháng sinh và thuốc này phát sinh hiệu quả…

Nhìn chung, nếu bị sốt nhẹ, hãy đừng vội làm gì cả, mà chỉ cẩn thận theo dõi thân nhiệt của mình. Chỉ bắt đầu làm giảm cơn sốt nếu có những hiện tượng sau đây:

– Có cảm giám tê dại ở cổ song song với cơn sốt.

– Thân nhiệt lên cao hơn 40 độ C.

– Cơn sốt kéo dài hơn 5 ngày.

– Cơn sốt của hài nhi nhỏ hơn 4 tháng.

Dù cơn sốt thuộc loại nguy hiểm hay không, những phương pháp dưới đây đều có thể giúp bạn ứng phó một cách hữu hiệu và kịp lúc.

Uống nhiều nước

Trong cơn sốt, cơ thể thường ra mồ hôi. Đó là phản ứng tự nhiên để làm giảm cơn sốt. Khi mồ hôi đổ ra nhiều, cơ thể cần thêm nước để bù đắp lại số bị mất. Do đó, việc uống nhiều nước là chuyện hết sức cần thiết. Dĩ nhiên, ngoài nước lọc ra, bạn có thể uống nước trái cây, nước trà.. miễn là đừng uống rượu hoặc bia. Men rượu có thể làm thân nhiệt tăng vọt lên.

Đắp nước lạnh lên trán và lau những nơi quá nóng

Biện pháp này nên dùng khi thân nhiệt lên quá cao. Dùng một khăn nhúng nước lạnh đắp lên trán, thay 5-10 phút một lần.

Đồng thời, khi thân nhiệt lên cao, dùng khăn nhúng nước ấm lau những chỗ kín như nách, háng. Nước bốc hơi tại những chỗ này sẽ làm thân nhiệt hạ xuống.

Tắm nước ấm

Nếu bạn cảm thấy khó chịu hay rùng mình vì cảm giác nóng hoặc lạnh của cơn sốt, có thể ngâm mình trong một bồn nước ấm (chỉ ấm thôi, không nóng quá. Nhiệt độ của bồn nước cần thấp hơn thân nhiệt để có thể hấp thụ sức nóng tỏa ra từ cơ thể. Thường thì nhiệt độ của nước bồn nên bằng với nhiệt độ của không khí trong nhà.

Sau khi tắm, nên lau khô và mặc quần áo vừa đủ ấm.

Uống thuốc giảm sốt

Thường thì để tự cơn sốt giảm sẽ tốt hơn. Dù sao, nếu bạn thấy khó chịu, có thể uống các thuốc giảm sốt như aspirin và acetaminophen (hoặc tylenol). Nên uống theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc (liều lượng trung bình là 2 viên mỗi 3 tiếng). Không nên dùng aspirin cho những người bị dị ứng với thuốc này và trẻ em dưới 21 tháng tuổi.

Có nên trùm chăn hoặc mặc quần áo thật ấm không?

Trái với thành kiến cổ xưa tại Việt Nam rằng người bị sốt phải trùm chăn thật kín và mặc quần áo thật ấm, hãy để cơ thể bạn tự nhiên. Cởi bớt y phục ra hoặc mặc thêm vào là tùy theo bạn thấy nóng hay lạnh, sao cho cảm thấy thoải mái là được. Đối với hài nhi chưa biết nói, nên theo dõi cẩn thận xem chúng đang cảm thấy nóng hay lạnh.

Về nhiệt độ trong phòng cũng vậy, nên giữ khoảng 20-25 độ C, không nên quá nóng. Mở cửa sổ vừa phải để không khí tươi mát lùa vào (nếu thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh thì đóng cửa sổ và dùng máy điều hòa không khí). Nhìn chung, cơ thể con người là bộ máy huyền diệu nhất, hãy làm những gì cơ thể cảm thấy thoải mái, bệnh sẽ mau lành hơn.

Về ăn uống

Một số bác sĩ cho rằng chỉ nên uống nước trái cây trong thời gian bị bệnh. Một số khác lại cho rằng nên ăn để bù đắp vào số năng lượng bị hao hụt. Hai phương pháp này đều có lý và đều dựa trên những căn bản y học vững chắc. Điều này cho thấy, việc chọn phương pháp nào là tùy thuộc nơi bạn, và chúng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến cơn bệnh (miễn là đừng ăn quá nhiều và ăn những thực phẩm quá khó tiêu). Ảnh hưởng tâm lý cũng rất quan trọng. Có nhiều bệnh nhân chỉ bị sốt nhẹ, nhưng lại nằm trên giường cả tuần lễ chỉ vì những thực phẩm họ ăn (như cháo, súp) mỗi ngày làm họ có cảm tưởng là mình còn bệnh rất nặng.