VishareClub.com – Trithức là sứcmạnh

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Răng và lợi

Ở các nước tân tiến hiện nay, những từ ngữ “tartar” và “plaque” hầu như nhan nhản nơi đâu cũng có. Plaque là chất bợn màu kem bám vào răng, tiếng Việt gọi là “ke”. Một buổi sáng sớm trước khi đánh răng, bạn đưa tay lên cạo dọc theo một chiếc răng, sẽ thấy ngay chất này đóng trên móng tay bạn. Nếu đem một chút ke này bỏ lên kính hiển vi, bạn sẽ thấy rợn người vì thấy hiện lên một ổ vi khuẩn, trong đó những vi khuẩn còn sống chen lẫn với xác của những vi khuẩn đã chết…

Nếu chất ke hay plaque này không được lấy ra khỏi răng (qua việc đánh răng mỗi sáng chẳng hạn), sau 12 ngày chúng sẽ trở nên cứng như đá. Chất cứng này các bác sĩ Tây Âu gọi là tartar, gây ô và vàng răng.

Thật ra chất plaque không cần phải chờ đến 12 ngày mới trở nên thật cứng. Sau 2 ngày, chúng đã cứng bằng phân nửa độ cứng của tartar rồi. Lúc này, plaque đã trở nên rất khó lấy ra khỏi răng; và một khi đã trở thành tartar, chỉ có nha sĩ mới cạo ra được.

Răng vàng, răng ố thì đã sao?… Một số người nghĩ như vậy. Chuyện này thực sự không đơn giản. Ngoài việc làm răng bạn mất vẻ trắng đẹp tự nhiên, tartar và plaque còn làm miệng bạn trở nên hôi hơn. Nếu để lớp tartar và plaque đóng quá lâu, bạn có thể bị những bệnh sâu răng và viêm lợi.

Bạn không thể lấy tartar ra khỏi răng, nhưng có thể ngăn ngừa tartar bằng cách tấn công palque trong lúc chất này chưa cứng lại thành tartar bằng những phương pháp sau:

Đánh răng

Đánh răng một cách hữu hiệu để lấy chất plaque ra không phải là chuyện đơn giản. Hầu hết mọi người đều không có một phương pháp đánh răng đúng cách. Nha sĩ William nói như vậy.

Bạn đánh răng từ trái qua phải rồi từ phải qua trái theo hàng ngang? Sai!

Bạn đánh răng từ trên xuống dưới rồi từ dưới lên trên theo hàng thẳng đứng? Cũng sai nốt!

Muốn đánh răng một cách hữu hiệu để lấy plaque ra khỏi răng, bạn phải đặt mặt bàn chải vào chỗ tiếp xúc giữa răng và lợi, góc độ hơi nghiêng để bàn chải vừa tiếp xúc với răng vừa tiếp xúc với lợi cùng một lúc. Ở vị trí này, mặt bàn chải sẽ hơi nghiêng so với mặt răng một góc chừng 30 đến 45 độ. Sau khi đặt bàn chải đúng cách, bạn bắt đầu đánh răng. Không phải đánh ngang, cũng không phải đánh dọc, mà đánh theo những vòng tròn nhỏ. Mỗi lần chỉ đánh một vài chiếc răng, từ từ di chuyển từ phải qua trái hoặc từ trái qua phải cho đến hết một hàm trên hay hàm dưới. Tiếp tục sau đó với hàm còn lại.

Ngoài ra, bạn nên có 2 bàn chải, một dùng vào buổi sáng và một dùng vào buổi tối. Sau khi đánh răng, nhớ vung hoặc gõ bàn chải vào cạnh bồn rửa mặt để làm văng hết nước còn bám trên bàn chải ra. Một môi trường ẩm ướt có lợi cho sự sinh sản của vi khuẩn, vì thế cần giữ cho bàn chải đánh răng khô ráo thường xuyên.

Bàn chải răng máy có tốt hơn không? Có. Nên dùng loại có các sợi nylon tự xoay tròn trong lúc bàn chải đứng yên (như của các hiệu Super-Brush, Interplack, Rota-dent…). Loại bàn chải này có hiệu quả loại trừ plaque gần gấp đôi việc đánh bằng tay. Theo kết quả của một số thí nghiệm thì bàn chải máy lấy ra được khoảng 95 phần trăm số plaque bám trên răng, trong khi việc đánh bằng tay chỉ lấy được trên dưới 50 phần trăm.

Dùng chỉ “floss” giữa những kẽ răng

Người Việt Nam hay dùng tăm để lấy vụn thức ăn bị kẹt lại giữa những kẽ răng, thường lấy không hết vụn và những vụn này dễ sinh sâu răng. Đôi lúc đầu cây tăm to quá hay nhọn quáquá hoặc cạnh cây tăm tre sắc quáquá có thể làm lợi bị chảy máu, một cơ hội tốt cho các vi khuẩn xâm nhập, gây nhiễm trùng.

Ở các nước châu Âu hiện nay, người ta thường dùng một sợi chỉ đưa vào giữa kẽ răng để lấy đồ ăn thừa ra. Sợi chỉ này cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong việc trừ khử chất plaque trong những kẽ răng mà bàn chải không đánh tới. Nhìn chung, floss quan trọng không kém gì việc đánh răng. Loại chỉ floss có bán tại tất cả các tiệm thuốc tây. Nếu bạn không quen răng chỉ bằng tay, có thể mua loại được làm sẵn có cán nhỏ bằng plastic. Nhớ floss mỗi ngày và floss tất cả kẽ răng. Bạn không chỉ lấy đồ ăn thừa mà còn phải lấy hết plaque ra trước thời gian chúng cứng lại thành tartar.

Dùng kem đánh răng loại tốt

Một ống kem đánh răng loại tốt không đắt hơn loại rẻ tiền bao nhiêu, lại thường dùng được rất lâu. Hãy mua hàng của những hiệu có tiếng. Những kem rẻ tiền, theo kinh nghiệm của nhiều nha sĩ, thường không có đủ lượng flouride cần thiết cho răng.

Súc miệng sau khi ăn

Nếu bạn nghĩ rằng lời khuyên đánh răng sau mỗi bữa ăn của các nha sĩ là quá đáng, hãy làm một việc tối thiểu để bảo vệ hàm răng sau khi ăn: súc miệng thật mạnh bằng nước ấm. Hành động này có thể đẩy văng những vụn thức ăn ra khỏi kẽ răng…

Đồng thời, có lẽ bạn đã từng biết qua cái cảm giác mắc cỡ chết người khi về đến nhà, soi gương và khám phá ra một vụn hành, một vụn ớt nằm ngạo nghễ trên một chiếc răng cửa của mình, và bạn đã lỡ cười duyên với biết bao người trong buổi chiều hôm đó! Một miếng kẹo cao su (chewing gum) cũng tạm thay thế được việc đánh răng sau khi ăn. Nên mua loại không có đường (sugarfree).

Súc miệng bằng thuốc

Những loại thuốc súc miệng bán trên thị trường như Antiseptic, Listerine có thể làm giảm lượng plaque bám trên răng và các bệnh về răng. Những thí nghiệm tại Anh – Mỹ cho thấy việc dùng thuốc súc miệng Listerine có thể làm giảm số plaque trên 20%, giảm bệnh sưng lợi khoảng gần 30%.

Ngoài ra, với những loại thuốc súc miệng bán trên thị trường không có nhãn hiệu (loại generic – thường do các hiệu bào chế theo công thức của những hãng thuốc lớn) bạn nên tìm những loại trên nhãn đề “Compare to… (Listerine, Plak, hoặc Scope…)”. Đồng thời nên xem thành phần cấu tạo trên nhãn thuốc. Các thuốc chứa cetylpridinium và domiphen bromide có công hiệu làm giảm chất plaque.

Cạo lưỡi

Việc tạo lưỡi cũng giúp ích rất nhiều cho việc loại trừ vi khuẩn làm hại răng. Lớp bợn đóng trên lưỡi thường làm mất vị giác, ăn không ngon. Chất bợn này không khác chất plaque bao nhiêu, có chứa toàn vi khuẩn và những đồ dơ không tốt cho răng và lợi. Có thể dùng cây cạo lưỡi bán ở chợ, một cái thìa hay bàn chải đánh răng của mình cũng được. Cào nhẹ 10 lần từ trong ra ngoài cho đến khi sạch chất bợn đóng trên lưỡi.

Làm sao để biết nơi nào bị plaque bám?

Khi đánh răng hằng ngày, bạn rất dễ bỏ sót một nơi nào đó trên hàm răng; và tại nơi này, plaque tha hồ hoạt động, gây xuất hiện tartar, hỏng răng, các bệnh về lợi… Bạn có thể bị mất những chiếc răng tại nơi này.

Làm sao để biết chỗ nào của hàm răng đã bị bạn quên lãng? Dễ thôi, đến hiệu thuốc tây mua một loại thuốc gọi là “plaque disclosing tablet”… Nhai nhỏ loại thuốc này trước khi đánh răng, các plaque còn bám vào răng sẽ bị nó nhuộm màu. Bạn soi gương thấy chỗ nào màu càng đậm, chỗ đó càng có plaque nhiều. Ghi nhớ vị trí của chúng và đánh kỹ những chỗ này hằng ngày.

Tăng cường canxi cho cơ thể

Răng của bạn dính liền vào xương hàm như những cây đinh đóng trên một miếng gỗ. Nếu miếng gỗ này bị mục nát, những cây đinh cũng sẽ rơi ra. Hãy giữ cho xương hàm cứng cáp bằng cách bồi bổ nhiều canxi cho cơ thể. Bạn có thể uống thuốc canxi mỗi ngày, hoặc uống nhiều sữa, ăn nhiều phó mát, cá thu, hạnh nhân, các loại rau cải có màu xanh đậm.

Lợi ích của bột nổi (baking soda)

Bạn đã từng thấy nhiều loại kem đánh răng và thuốc súc miệng có trộn baking soda. Chất này có công dụng làm răng trắng bóng hơn; nó trung hòa chất axit làm mòn răng được tiết ra từ plaque và các vi khuẩn khác trong miệng.

Nếu bạn không có sẵn kem đánh răng và thuốc súc miệng có baking soda, có thể dùng loại bột nổi trong bếp. Nhúng ướt bàn chải đánh răng, rắc chừng nửa thìa cà phê bột nổi lên bàn chải, đánh răng như thường. Khi súc miệng, hãy súc mạnh chừng nửa phút với ngụm nước đầu tiên để giúp số bột nổi còn sót lại trong lúc đánh răng có dịp làm sạch mọi nơi trong miệng.

Khi nào nên đi gặp nha sĩ?

Nếu con người có được hàm răng của loài cá sấu thì có lẽ đa số nha sĩ trên thế giới sẽ bị thất nghiệp, vì loài vật này thay răng ngay sau khi răng cũ bị rụng đi (trung bình một đời, con cá sấu có thể mọc 2.000 chiếc răng).

Chỉ tiếc rằng bạn không phải thuộc loại này. Bạn chỉ có 2 đợt răng, và đợt răng sữa đã rụng hết khi bạn còn rất nhỏ. Vì thế, bạn phải bảo vệ những chiếc răng hiện có một cách tuyệt đối. Ngoài những lúc bị nhức răng hoặc cần trám răng, bạn nên đến nha sĩ 6 tháng một lần nhờ họ cạo hết chất tartar trên răng đi. Đồng thời, nên đến nha sĩ khi thấy có những triệu chứng sau:

– Hôi miệng kéo dài nhiều ngày.

– Lợi ngắn lại làm những chiếc răng có vẻ dài ra.

– Lợi bị sưng.

– Răng lung lay.

Mẹo vặt:

– Nếu không có đồ cạo lưỡi sẵn ở nhà, có thể rắc chút muối ăn hoặc bột nổi vào bàn chải đánh răng và đánh nhẹ trên lưỡi. Bợn sẽ dễ tróc ra hơn, vi khuẩn đóng trên lưỡi cũng bị giết một cách mau chóng. Khi làm xong, nhớ súc miệng kỹ và nhổ hết muối còn thừa ra.

– Để tránh tốn kém, bạn có thể chế thuốc súc miệng tại nhà bằng cách pha một nửa thuốc sát trùng loại hydrogen peroxide 3% (có bán tại các nhà thuốc tây với giá rất rẻ) với một nửa nước. Thuốc này cũng có công dụng sát trùng và làm giảm plaque.

– Bạn bị hôi miệng và sắp có cuộc hẹn với nhân tình? Đừng lo, hãy đánh răng, súc miệng và cạo lưỡi kỹ với baking soda (bột nổi). Ngoài công dụng sát trùng và làm trắng răng, bột nổi còn có công dụng tẩy mùi hôi rất thần kỳ nữa.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Vết phồng nước trên da

Bạn thường thấy vết phồng này xuất hiện trên gót chân khi mang một đôi giày chật, trên tay khi làm việc nhiều (cầm dao chặt xương, cầm búa đóng đinh, cầm tua-vít vặn ốc trong một thời gian dài). Nhìn chung, phồng nước là một hiện tượng hết sức phổ thông mà ai ai trong chúng ta cũng đã từng biết qua ít nhất một đôi lần trong đời.

Những mẹo vặt dưới đây giúp bạn giảm bớt sự đau đớn, tránh nhiễm trùng và phòng ngừa vết phồng.

Nên chích lấy nước ra hay không?

Việc này tùy vào mụn nước lớn hay nhỏ. Nếu nhỏ, bạn nên để tự nhiên, vì việc chích lấy nước ra có thể làm vết phồng bị nhiễm trùng.

Nếu vết phồng lớn và chứa nhiều nước, ở những chỗ dễ bị va chạm, bạn nên chích lấy nước ra. Như vậy, dù có va chạm, vết phồng cũng không bị đau đớn và không bị lớn thêm (do nước trong đó bị ép lan qua những phần da chung quanh).

Làm thế nào để chích lấy nước ra?

Nếu quyết định lấy nước từ vết phồng ra, bạn nên theo những thủ tục vệ sinh tối thiểu để tránh nhiễm trùng. Cần sát trùng bằng rượu cồn phần da chung quanh vết phồng và dụng cụ dùng để châm hoặc cắt lấy nước ra. Bạn cũng có thể nướng cây kim hoặc lưỡi dao cạo trên lửa cho đến khi đỏ lên, chờ cho nguội lại rồi bắt đầu cắt hay châm để lấy nước ra. Nên cẩn thận không để các dụng cụ này làm bị thương phần da non bên dưới vết phồng.

Khi dùng kim hoặc dao cạo, cần cắt đủ lớn để nước có thể chảy hết ra ngoài. Không nên cắt quá lớn, và cũng không nên lấy lớp da bị phồng ra. Làn da bên dưới chỗ da bị phồng là da non, nếu bạn lấy lớp da phồng bảo vệ bên trên, chỗ da non sẽ rất rát và dễ bị nhiễm trùng hơn. Làn da phồng này sẽ dần dần cứng lại và tự nó rụng đi.

Lưu ý: Nếu nước chảy ra từ chỗ phồng không được trong và có mùi hôi, vết phồng của bạn đã bị nhiễm trùng. Cần đến ngay bác sĩ. Trường hợp không nghiêm trọng lắm, bạn có thể dùng các loại thuốc bôi sát trùng như Neosporin, có bán tại các tiệm thuốc tây.

Trên thị trường cũng có những loại thuốc sát trùng chứa iodine hoặc camphor-phenol. Những chất này có thể sát trùng nhưng cũng sẽ làm vết thương lâu lành hơn vì chúng giết chết những tế bào non của da. Vì vậy, khi mua thuốc, nên đọc kỹ nhãn hiệu và bảng thành phần cấu tạo của thuốc.

Cẩn thận hơn, sau khi lấy nước ra, nên dùng một miếng băng keo (band-aid) dán lên vết phồng. Loại bằng vải tốt hơn loại bằng plastic. Nên tháo băng ra khi đi ngủ ban đêm để không khí có thể luân lưu ở vết phồng, sẽ mau lành hơn.

Trường hợp băng bị ướt khi tắm hay rửa tay, không nên để lâu, hãy thay băng khác.

Các biện pháp phòng ngừa

Từng bị một vết phồng, hẳn bạn đã biết qua cảm giác khó chịu, đau rát của nó; nhất là khi vết này ở chân, và bạn phải mang giày va chạm thường xuyên. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, biện pháp hay nhất là ngăn ngừa không để bị phồng. Những cách sau sẽ giúp bạn ít nhiều:

– Mang tất và dùng bột thoa trẻ em: Việc mang giày không có tất thường làm chân dễ bị phồng hơn. Nếu đôi giày hơi chật nhưng vẫn phải mang, nên dùng tất dày và thoa một lớp phấn em bé (baby powder) vào chân trước khi mang tất. Lớp bột này giúp cho tất bảo vệ chân bạn triệt để hơn.

– Dùng tất mới cho giày mới: Đôi giày này chưa êm chân và có thể làm chân bạn bị phồng. Vì thế, nên mang một đôi tất mới và dày (tất cũ thường bị mòn ở những chỗ cọ xát nhiều). Nên thoa thêm bột baby powder nếu giày không được thoải mái lắm.

– Không dùng tất vải: Tất làm bằng vải thường không êm và co giãn nhiều như tất len hoặc tất làm bằng chất acrylic. Chất vải cũng thường mất tính đàn hồi khi bị thấm nước hay mồ hôi. Các tài liệu y học ghi nhận, các vết phồng trên chân những người mang tất vải thường to gấp 3 lần những người mang tất loại co giãn nhiều.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Bỏng

Y khoa chia bỏng làm 3 cấp độ khác nhau:

– Cấp độ 1 (first-degree): Bỏng nhẹ, cụ thể như đi phơi nắng ngoài bãi biển, da bị đỏ lên và hơi rát.

– Cấp độ 2 (second-degree): Bỏng vừa, như trường hợp sơ ý chạm phải một vật nóng đỏ, da bị phồng lên, có nước.

– Cấp độ 3 (third-degree): Bỏng nặng, thường xảy ra trong trường hợp tiếp xúc với hơi nóng quá lâu như cháy nhà, bỏng vì các axit hay hóa chất, hoặc bỏng điện… Ở mức độ này, vết bỏng có màu trắng hoặc màu ngà, thường không còn cảm giác đau đớn nữa vì các tế bào thần kinh cảm giác nơi đó đã bị hủy hoại hết.

Khi bị bỏng ở cấp độ 1 hoặc 2, hầu hết các trường hợp đều có thể tự chữa lấy. Các trường hợp sau đều cần đến sự chăm sóc của bác sĩ chuyên khoa: bỏng cấp độ 3, trường hợp bỏng phức tạp mà bạn không biết thuộc cấp độ nào, bỏng bị nhiễm trùng hoặc chưa lành trong vòng 10 ngày… Đối với vết phỏng cấp độ 1 hoặc 2, việc đầu tiên là chặn đứng nguyên nhân gây ra bỏng, càng sớm càng tốt. Sau đó bạn cần làm những việc sau:

Làm nguội vết thương

Rửa vết thương với thật nhiều nước lạnh. Để vết thương dưới vòi nước lạnh đang chảy từ 15 đến 25 phút hoặc cho đến khi cảm thấy hết đau. Chỉ dùng nước lạnh là đủ. Việc dùng nước đá có ích trong một số trường hợp nhưng không phải lúc nào cũng có kết quả tốt.

Trường hợp bỏng chất lỏng (dầu, nước sôi, axit), trước hết phải cởi bỏ y phục bị ướt ra, kế đó mới ngâm nước lạnh chỗ bị bỏng. Nếu y phục bị dính vào vết thương, đừng cố gỡ ra, hãy rửa nước lạnh bên ngoài lớp vải và tìm bác sĩ.

Việc rửa nước lạnh có công dụng làm vết bỏng không lan rộng, đồng thời làm vết bỏng nhỏ hơn, và ít đau đớn hơn.

Giữ sạch vết bỏng

Một số người thường nghĩ, những chất như bơ, kem đánh răng, giấm, nước mắm… có thể làm dịu vết bỏng. Điều đó không đúng. Thực ra, phương pháp tốt nhất là giữ vết bỏng sạch sẽ, đừng động chạm gì trong vòng 24 giờ sau đó. Nếu vết bỏng nằm ở những chỗ dễ đụng chạm, có thể dùng một băng vải đắp lên chỉ với mục đích tránh sự đụng chạm làm đau đớn mà thôi.

Rửa xà phòng

Sau 24 giờ, bạn có thể rửa vết bỏng với xà phòng và nước lạnh hoặc một dung dịch thuốc Betadine có bán tại các hiệu thuốc tây. Rửa mỗi ngày một lần, lau hoặc quạt cho khô sau khi rửa.

Dùng lá nha đam

Nha đam (Aloe-vera) là một loại cây thường mọc ở sa mạc, lá có gai như cây dứa gai, dài chừng 1-2 gang tay, trong chứa chất nhờn. Chừng 3 ngày sau khi bị bỏng, bạn có thể ngắt một lá, lấy chất nhờn bên trong bôi lên vết bỏng. Vết thương sẽ mát hơn, dễ chịu hơn và không bị khô nứt. Các hiệu thuốc tây đều có bán loại kem Aloe này. Việc dùng lá tươi hay kem đều có công hiệu như nhau.

Ghi chú: Không nên dùng lá hoặc kem nha đam (Aloe-vera) nếu bạn có bệnh tim, đang dùng thuốc aspirin hoặc các loại thuốc làm loãng máu.

Bôi kem kháng sinh

Vết bỏng nhẹ tuy ít khi bị nhiễm trùng nhưng khi bị thì có khuynh hướng làm độc và lan rộng. Vì thế, bạn nên dùng các loại kem kháng sinh chống nhiễm trùng có bán tại các hiệu thuốc tây (cùng loại với kem trị vết thương, đứt tay). Các hiệu sau đây có kết quả tốt: Polysporin, Neosporin, Johnson & Johnson First-Aid cream.

Vết phồng

Thường vết phồng sẽ xuất hiện 1-2 hôm sau khi bị bỏng. Đối với vết phồng nhỏ, tốt nhất là để nguyên như vậy. Trong trường hợp vết phồng lớn và ở những chỗ hay bị chạm phải, xin xem cách chữa trị ở chương nói về vết phồng nước.

Công dụng của các sinh tố

– Sinh tố C: Cần thiết cho sự tạo thành collagen, một chất do cơ thể sản xuất ra để làm da chỗ bỏng chóng lành hơn. Bác sĩ Mary E., chuyên khoa về sinh tố trị liệu tại Arkansas (Mỹ) đề nghị liều lượng 5000 mg sinh tố C mỗi ngày (uống mỗi lần 1 viên 1000 mg, cách vài tiếng một lần. Sinh tố này không gây nguy hiểm khi dùng ở liều lượng nói trên).

– Sinh tố E: Giúp cho vết bỏng chóng lành hơn sau khi liền da. Mỗi ngày uống một viên sinh tố E loại 400 IU. Chờ cho vết bỏng không còn phồng lên nữa mà bắt đầu khô lại với lớp da non mầu hồng đỏ thì hằng ngày lấy dầu bôi lên chỗ da đó cho đến khi lành hẳn.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Chứng ợ nóng hay nhói tim (Heartburn)

Chứng này không gây nguy hiểm như bệnh tim. Mục đích của việc tìm hiểu cặn kẽ về chứng này là để tìm cách phân biệt nó và chứng heart attack (nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại châu Âu). Với sự phân biệt này, bạn có thể biết rõ mình có bị chứng heart attack nguy hiểm kia hay không và không phải phí phạm nhiều tiền chữa một bệnh mà mình không mắc phải.

Muốn hiểu rõ cảm giác này ra sao, bạn hãy thử vào một ngày đẹp trời nào đó, tự thả lỏng cho mình tối đa về việc ăn uống. Hãy ăn thật nhiều và ăn với tốc độ thật nhanh những thứ khó tiêu và nhiều dầu mỡ như bơ, phó mát, mỡ, dầu ăn, dầu dừa, thêm vào tí sốt chua ngọt, tí ớt, uống sữa nguyên chất trong khi ăn, thêm vào vài lon bia nữa… Và hãy bình tĩnh chờ đợi cơn ợ nóng sắp đến với bạn.

Chứng ợ nóng tim gây nên do chất axit của dạ dày tràn ngược lên thực quản (ống dẫn thức ăn nối liền giữa miệng và dạ dày). Hẳn bạn biết dạ dày có thể tiêu hóa thức ăn nhờ vào những axit được tiết ra trong đó. Những chất này rất mạnh và có thể gây nguy hại nếu dạ dày không được một lớp màng đặc biệt bao bọc (và chỉ có dạ dày là không sợ axit này mà thôi).

Chuyện gì xảy ra khi axit tràn ra khỏi dạ dày, lên đến thực quản, nơi không được bảo vệ bởi lớp màng đặc biệt? Đơn giản thôi, bạn sẽ có những cảm giác như bị thiêu đốt trong lồng ngực, gần trái tim (nơi thực quản nối với dạ dày). Khi chứng này hơi nặng, cảm giác đó có thể trở thành đau nhói, đến nỗi bạn tưởng rằng mình đang bị chứng đau tim cấp tính.

Các phương pháp dưới đây (được thu thập từ những bác sĩ và chuyên gia có kinh nghiệm) sẽ giúp bạn giảm bớt cảm giác thiêu đốt này và đối phó với các biến chứng có thể gặp.

Đừng để dạ dày quá đầy

Dạ dày bạn giống như một hồ nước. Khi bạn liên tục bỏ vào nhiều thứ, hồ nước này sẽ đầy và tràn ra ngoài. Lúc đó, bạn bị chứng ợ nóng. Nếu trong lúc này, bạn không hiểu rõ căn bệnh mà tiếp tục ăn nhiều thêm nữa, cơn đau sẽ càng tăng. Vì vậy, cách chữa trị hữu hiệu nhất là hãy ngưng ăn lại.

Đừng nằm nghỉ khi đau

Cũng nói về hồ nước trong dạ dày bạn, hãy thử tưởng tượng chuyện gì xảy ra khi hồ nước đầy này bị nghiêng đi? Axit lại tràn ra, và bạn bị đau. Vì thế, hãy ngồi hoặc đứng khi bị chứng này (không lâu đâu, thời gian ngồi hoặc đứng này thường không quá một tiếng đồng hồ, khi dạ dày bạn đã thành công trong việc đẩy một phần thức ăn xuống đường ruột).

Có thể xoa dịu với thuốc đau dạ dày

Các loại thuốc trị đau dạ dày thông thường như Mylanta, Maalox… có chứa antacid, một chất thuộc loại kiềm, có thể trung hòa được axit. Ngoài ra, bạn có thể dùng những thuốc khác, miễn là chúng chứa chất antacid.

Nên dùng loại antacid nào?

Có hai loại antacid thông thường được bán tự do tại các nhà thuốc tây là Alumium Hydroxide và Magnesium Hydroxide. Cả hai chất này đều không tốt khi dùng nhiều. Chất Alumium Hydroxide nếu dùng nhiều sẽ gây táo bón, và Magnesium Hydroxide thì ngược lại, gây bệnh tiêu chảy (các loại antacid có chứa canxi cũng gây táo bón). Vì thế, bạn nên chọn những thuốc có chứa cả hai loại trên, chúng sẽ trung hòa ảnh hưởng của nhau.

Những thực phẩm dễ tạo chứng ợ nóng

Khi bị chứng này, bạn nên tránh ăn những chất có chứa nhiều mỡ, thịt, canxi. Đừng uống rượu hoặc những chất có vị chua. Nhất là đừng ăn nếp (hầu như bạn luôn luôn bị ợ chua khi ăn nhiều xôi hay cơm nếp).

Bạn cũng nên kiêng cà phê và các loại rau húng. Chúng có khả năng làm nắp đậy bao tử yếu đi, tạo cơ hội cho axit tràn ra dễ dàng hơn.

Nới lỏng dây lưng ra!

Ở mọi thời đại, việc làm đẹp đều được chú trọng. Bạn có thể thắt lưng thật chặt hoặc dùng những loại nịt dày khác làm cho bụng thon lại. Nhưng cần nhớ rằng, những loại nịt này đều làm giảm thể tích của hồ nước trong bao tử bạn. Nhiều người bị ợ nóng đến nỗi phải gập người lại, nhưng lại có thể tiếp tục cười nói, ăn uống bình thường trong một vài phút nếu họ làm một hành động mầu nhiệm là… nới rộng thắt lưng ra!

Chuyện gì xảy ra nếu có một thắt lưng thiên nhiên, không thể nới rộng ra được, đó là vòng mỡ quanh bụng của bạn? Một số người có bụng quá to thường bị nhói tim vì thể tích của mỡ lấn át dạ dày, làm nó nhỏ lại. Và điều đáng nói là đa số những người có vòng mỡ này lại thích ăn nhiều, và thường ăn rất nhanh! Hãy giảm cân đi, đó là lời khuyên hữu hiệu nhất.

Khám bác sĩ khi bạn bị nhói tim thường xuyên

Đây có thể là triệu chứng của bệnh loét dạ dày. Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bị chứng ợ nóng hay ợ chua nhiều lần trong tuần, và chứng này kéo dài hơn 3 tuần lễ. Đặc biệt, cần đi khám khi:

– Bị ợ nóng trước khi ăn thay vì sau khi ăn.

– Nôn hoặc đi tiêu ra máu.

– Phân có màu đen.

– Bị đau đớn khi nuốt thức ăn.

– Xây xẩm, choáng váng khi đói hoặc khi no.

Mẹo vặt:

– Khi bị nhói tim mà không có sẵn thuốc antacid ở nhà, có thể dùng một lát gừng đâm nhỏ rồi nuốt, hoặc uống canh gừng, trà gừng… Loại thuốc này có hiệu quả tương đương hoặc hơn thuốc antacid mà ít gây những ảnh hưởng phụ.

– Dùng axit để chống axit. Đối với một số người, việc uống vào một thìa cà phê giấm được pha loãng với nước (trước hay trong bữa ăn)có công dụng chống lại bệnh nhói tim. Lượng axit này làm dạ dày bị chua và sẽ điều chỉnh để ít tiết ra chất axit hơn. Việc ăn canh chua trong bữa ăn cũng có ảnh hưởng tương tự. Dù sao, chỉ nên xem đây như một mẹo vặt vì nó không có hiệu quả trong tất cả mọi trường hợp.

Cẩm nang mẹo vặt y khoa thực dụng – nhiều tác giả

Bệnh khô, nứt nẻ tay chân

Ở châu Âu, nhiều người bị khô bàn tay suốt nửa năm mùa khô. Bệnh này có triệu chứng giống hệt bệnh nứt nẻ bàn chân của người Việt. Chúng có cùng nguyên nhân và cùng cách chữa trị. Tất cả những mẹo vặt y học được đề cập đến trong chương này đều có thể áp dụng cho chứng khô, nẻ chân tại Việt Nam.

Cần nói thêm rằng bệnh này hầu như không bao giờ xuất hiện trên trẻ em. Đây cũng là một bằng chứng hùng hồn về nguyên nhân chính yếu tạo nên sự khô nứt: Cơ thể con người già đi, nó không còn tạo được đủ chất dầu giữ cho da mềm nữa. Khi mùa khô đến, da không có lớp dầu bảo vệ nên bị mất hơi nước, khiến cho các tế bào bị khô đi, cuối cùng những đường nứt nẻ xuất hiện.

Hiện tượng nứt nẻ bàn chân cũng có cùng nguyên nhân: thường bạn đi ngoài đường hay trên đất mà để chân trần hoặc chỉ mang dép; sức nóng của mặt đất làm cho da khô đi, cộng thêm sự cọ xát giữa bàn chân với mặt đất hoặc với dép, tạo nên những vết nứt. Một số người bị nứt chân vì hay tiếp xúc với nước. Nước làm cho da mềm đi, sau đó lại bay hơi, làm các tế bào co lại, cùng với sự khô dầu của bàn chân đã tạo nên sự nứt nẻ.

Khi những vết nứt này trở nên nghiêm trọng, chúng thường gây cảm giác rát buốt, xốn xang mỗi khi co duỗi bàn tay hay bàn chân… Chứng này tuy không tạo hậu quả nghiêm trọng nhưng chắc chắn có thể làm bạn phải nghỉ việc một vài ngày do cảm giác xốn xang và sự bất tiện khi cầm nắm đồ vật.

Bạn không muốn nghỉ làm vì sự khó chịu này? Bạn cũng không muốn cảm giác rát buốt khó chịu làm sinh hoạt hằng ngày bị ảnh hưởng?… Hãy làm theo những phương pháp sau đây:

Đừng để vết thương tiếp xúc với nước

Bác sĩ Joseph, chuyên khoa về da nói: “Việc căn bản là phải tránh tiếp xúc với nước bằng mọi giá. Hãy nghĩ rằng nước là axít phá hủy bàn tay (chân) bạn. Khi bạn rửa tay chân, lớp dầu bảo vệ da cũng bị rửa đi mất. Vì thế, da bạn bị mất nước rất nhanh chóng, khiến tay chân càng khô hơn nữa”.

Dùng lotion

Các loại lotion – chất sền sệt đựng trong bình dành cho các phụ nữ bôi để tránh bị khô da, có bán tại hầu hết các nhà thuốc tây – đều có công dụng giữ cho da không bị mất nước. Chất này có tác dụng giống như dầu của cơ thể tiết ra để bảo vệ da vậy.

Hãy bắt đất với lotion; nếu vẫn chưa hết, hãy dùng chất bảo vệ da sệt hơn là kem dưỡng (cream). Sau cùng, có thể dùng chất sệt nhất là ointment (tất cả đều có bán tại các tiệm thuốc tây).

Khi dùng các loại trên, nên thoa trước một lớp mỏng, xoa đều, rồi thoa thêm một lớp nữa. Hai lớp mỏng sẽ bảo vệ tốt hơn một lớp dày.

Dùng tất và găng tay

Một đôi găng tay bằng vải hay bằng da có thể làm bàn tay nứt nẻ mau lành hơn. Tương tự, nếu bị nứt nẻ ở chân, bạn nên mang tất. Các vật dùng bằng vải hay da này bảo vệ tay hoặc chân bạn tránh khỏi sự cọ xát trong những động tác thường ngày. Chúng còn giữ cho tay chân không bị bẩn và nhờ đó không phải rửa thường xuyên. Nếu phải rửa bát hoặc làm vườn, hãy mang găng tay bằng cao su để ngăn nước thấm vào. Không nên mang găng cao su lâu quá vì như vậy da sẽ không đủ không khí; hơn nữa da tay lại toát mồ hôi, có thể gây nứt nẻ nhiều hơn.