VishareClub.com – Trithức là sứcmạnh

Ai từng ở Trà Vinh, từng ăn tô canh chua bông so đũa nấu cá đồng chắc không quên được cái vị ngọt lành của nó. Mùi thơm của bông, của con cá rô hòa quyện đọng hoài trong trí nhớ, miên man mà dai dẳng lắm.

Năm đó nó vừa lên mười đã biết phụ mẹ chợ hôm chợ sớm. Mẹ bệnh, nó biết đi mua bông so đũa từ vườn người ta đem ra chợ bán. Xóm chợ hay gọi đùa nó là “bé so đũa”.

Mùa nước nổi năm ấy, xóm chợ nghèo xôn xao khi một đoàn Sơn Đông mãi võ ghé qua. Đoàn có “năm người”, một ông già, hai người trai trẻ và một cô gái tuyệt đẹp. Trong đoàn còn có một con khỉ bận áo nhung xanh rất ngộ. Chiều chiều thấy đoàn mãi võ ngả lưng trên sạp chợ, bé so đũa không khỏi chạnh lòng. Họ tài vậy mà có khá giả gì đâu.

Buổi diễn cuối, nó bán hết sớm nên chen vào coi. Coi nửa chừng bỗng nghe tiếng còi dẹp chợ vang lên. Người lớn trẻ con xô nhau chạy. Nó không chạy được vì bị xô té, chân sai khớp. Nó khóc. Ông già trong đoàn mãi võ đến bên hỏi han; lấy rượu thuốc xoa bàn chân đau cho nó. Nó vẫn khóc: “Con mất một đồng tiền cắt thuốc cho mẹ rồi”.

Ông già gọi chú khỉ con: “Rôla, con lượm một đồng của chị này phải không?”. Nói chưa dứt lời, ông lấy một đồng trong hộp gỗ, vuốt phẳng đưa cho nó. Nó không nhận. “Coi như ông mua trước của con mớ bông so đũa. Mai mốt về lại, ông ghé nhà con ăn tô canh chua bông so đũa con nấu nghe” – ông cười xoa đầu nó.

Bé so đũa lớn lên, đi làm ăn xa. Ở thành phố, mỗi lần nhận thư chị nói nước lên lé đé thềm nhà, nó lại giật mình thương mùa bông so đũa; nhớ nụ cười ấm áp của ông già mãi võ Sơn Đông. Trên con đường nhọc nhằn kiếm sống, ông đã không thể dửng dưng trước giọt nước mắt của một đứa trẻ xa lạ là nó ngày xưa; cả cái cách ông “giữ thể diện” cho nó khi muốn chia sẻ một đồng cực nhọc mưu sinh của mình.

Một đồng ông “đặt” mua bông so đũa ngày nào đến giờ nó cũng chưa trả được.

LÊ THÚY BẢO NHI

Hôm nay là ngày gì mà xui xẻo quá vậy! Sáng nay cô có buổi hẹn phỏng vấn xin việc ở một công ty. Tối qua cô đã chỉnh giờ báo thức cho thật sớm nhưng ai ngờ chiếc đồng hồ hết pin khi cô đang ngủ.

Vậy là cô dậy muộn, quáng quàng tìm bàn ủi cho bộ quần áo được tươm tất một chút thì phát hiện hôm nay cúp điện. Đã thế, vừa hối hả phóng xe chừng hơn trăm thước thì cô lại cảm thấy minh đang cùng chiếc xe nhảy lóc cóc trên đường. Thôi chết! Xẹp lốp. Cô đành xuống dắt bộ, dáo dác ngó quanh. Kia rồi, nơi có gắn tấm biển ghi nguệch ngoạc hai chữ “sửa xe” ấy.

– Bơm giúp hai bánh xe, chủ tiệm ơi!

Một bà già lụm cụm đi ra. Thôi rồi! Cô nhắm mắt. Chỉ cần nhìn thấy dáng đi lẫm chẫm như mới bệnh dậy của bà là cô biết bà chẳng thể bơm căng hai bánh xe đạp giúp cô. Trước đây, cô có gặp chuyện như thế này rồi. Lần ấy, bánh xe hơi mềm, cô ghé vào tiệm nhờ một bà cụ cũng già lụm cụm như bà này bơm xe giúp. Kết quả là cô đành phải dắt chiếc xe có hai bánh xẹp lép đi bơm ở chỗ khác. “Hay mình bỏ đi cho rồi! Ai bắt buộc mình phải để bà ấy bơm xe giúp chứ!”. Cô thoáng nghĩ và định dợm bước đi thì dừng lại. Bà cụ có vẻ sợ cô chờ lâu nên đang cố bước nhanh đến líu cả chân kia kìa!

– Chờ chút… cô gái ơi!

Thôi được rồi, cô quyết định, đã trễ thì cho trễ luôn! Cô dựng chân chống, đặt xe đứng ngay ngắn.

– Bà cụ bơm giúp con hai bánh xe với!

Bà già cười móm mém, run rẩy quơ cái ống bơm áp vào van xe. Bà cụ vừa bơm, vừa cười rinh rích. Thật lạ, có khách đến bơm xe mà làm gì bà vui đến thế sao! Tự nhiên cô cũng cười theo bà cụ…

Trả tiền cho bà cụ rồi, cô đẩy xe đi tìm một chỗ bơm khác. Cô đã biết trước mà, hai bánh xe vẫn lép xẹp y như cũ.

– Cô gì ơi, để tôi bơm xe giúp cho!

Một thanh niên – qua bộ quần áo và đôi tay lấm láp dầu nhớt của anh mà cô đoán đây là một thợ sửa xe – đưa tay dắt lấy chiếc xe của cô, quay ngược trở lại cửa tiệm mà cô vừa ở đó ra. Cô ngạc nhiên:

– Anh… làm gì vậy?

– Tôi là cháu của bà cụ vừa bơm xe cho cô. Lúc nãy tôi qua bên kia đường mua mấy món phụ tùng nhưng đã thấy hết chuyện bên này – anh thanh niên mỉm cười – Cảm ơn cô!

– Ơ, cảm ơn tôi á? – Cô ngạc nhiên – Vì cái gì?

– Vì cô đã không bỏ đi. Vì cô đã để bà tôi bơm xe giúp. Cô có biết, mỗi lần giúp tôi bơm xe cho khách là bà tôi vui lắm không! Bà bảo như vậy là bà vẫn còn có ích!

Anh thanh niên nhìn cô trìu mến.

– Cám ơn cô lần nữa nhé, vì đã mang niềm vui đến cho bà tôi!

Ô, vậy hôm nay đâu phải là ngày xui xẻo! Ít nhất cô cũng đã có một niềm vui cho mình rồi đấy thôi…

ĐINH THỊ THU HẰNG

Anh và chị chơi thân với nhau từ tấm bé. Cùng năm tháng, họ lớn lên với biết bao kỷ niệm vui buồn thời ấu thơ. Nhà anh nghèo, nhà chị cũng chẳng khá giả gì nhưng chị may mắn hơn anh, được một gia đình trọn vẹn.

Cuộc đời anh từ bé đã chịu nhiều bất hạnh, mẹ mất sớm, ba chạy theo người đàn bà khác, bỏ mặc anh bơ vơ sống với bà nội. Hằng ngày, sau giờ đến trường, anh phải giúp bà vót nan tre đan thúng, chi tiêu của hai bà cháu đều gói ghém trong khoảng tiền bán thúng ít ỏi. Năm anh 22 tuổi, bà bệnh nặng rồi qua đời.

Nỗi đau quá lớn làm anh suy sụp rồi ngã bệnh, cũng may có chị bên cạnh sẻ chia, an ủi. Ba mẹ chị thương tình hứa gả chị cho anh sau khi mãn tang bà. Chỉ còn vài tháng nữa là đến ngày cưới, bất ngờ chị hẹn anh ra ngoài nói chuyện, tất cả như sụp đổ dưới chân anh khi nghe chị nói lời từ hôn, chị bảo nếu anh còn thương chị thì hãy buông tha chị, rằng chị đã chán cuộc sống nghèo khổ, chị muốn đổi đời bằng cuộc hôn nhân với một người chồng giàu có. Nhìn những bức ảnh tình tứ của chị với người đàn ông xa lạ, anh hiểu chị đang nói thật. Cay đắng, hụt hẫng cùng cực đã làm anh quyết định bán hết ruộng vườn bỏ đi biệt xứ.

Một thân một mình nơi chốn Sài Gòn đắt đỏ, anh làm đủ thứ nghề để mưu sinh. Ông chủ tạp hóa người Hoa thấy anh siêng năng hiền lành nên nhận vào làm công. Chẳng bao lâu sau anh được vợ chồng ông nhận làm con nuôi, từ đó cuộc đời anh đã được sang trang. 10 năm kể từ ngày ra đi, anh quyết định trở về quê tìm gặp chị. Nếu như ngày xưa chị đã từng khinh khi, ruồng bỏ anh thì bây giờ ắt hẳn chị phải ân hận và nuối tiếc khi anh đã trở thành một người đàn ông lịch lãm và sang trọng. Suốt đoạn đường đến nhà chị, anh cảm thấy hả hê lắm khi nghĩ trả được thù xưa.

Anh sững người khi bắt gặp di ảnh chị trên bàn thờ. Mẹ chị đau buồn kể cho anh nghe điều bí mật mà 10 năm trước bà đã giấu kín. Thì ra ngày ấy khi phát hiện mình đã mang căn bệnh hiểm nghèo, chị âm thầm chịu đựng rồi dựng lên màn kịch đánh lừa anh. Chị không muốn anh phải thêm gánh nặng, không muốn làm cản trở tương lai, hạnh phúc đời anh khi phải lấy một người vợ mà sự sống và cái chết đang liền kề. Những ngày cuối đời khi cơn bệnh bộc phát hoành hành, chị lúc nào cũng nhắc tên anh…

Thắp nén hương cho chị mà nước mắt anh cứ mãi tuôn rơi, nghẹn ngào, nức nở… Dù chị không còn trên cõi đời này nữa nhưng trong trái tim anh thì chị vẫn còn sống mãi… Anh nguyện với lòng sẽ sống như thế nào để xứng đáng với sự hy sinh cao cả và thánh thiện của chị dành cho anh.

(ghi theo lời kể của anh N.H.T. – chủ tiệm tạp hóa Chợ Cầu Muối TP.HCM)

HOÀNG SƠN

Chuyện chứng kiến ở bến xe buýt Ngã bảy Lý Thái Tổ: Chiều đông, mưa lất phất, lạnh. Bên đường một thanh niên bự con, vẻ bặm trợn, mặc bồ đồ dính đầy sơn vịn 3 tấm ván ép đón xe. Một chiếc xích lô tắp vô, phu xe là một ông già gầy còm, khắc khổ:

– Cậu về đâu?

Người thanh niên nhìn ông ái ngại:

– Về Bà Chiểu lận, phải qua Cầu Bông, ông làm sao chở nổi tôi với mấy tấm ván!

Ông già vừa ho sù sụ vừa khẩn khoản:

– Được mà cậu, tôi đạp quen rồi. Không nổi lấy gì ăn.

Anh thanh niên cau mày lắc đầu:

– Không nổi đâu, đạp qua cầu có nước đứt bóng, ông kiếm mối khác đi, lựa ai đi mình không mà chở.

– Bây giờ người ta đi xe buýt, xe ôm. Khi có hàng như vậy mới kêu xích lô, cậu đi dùm tôi…

Ông già vừa năn nỉ vừa lo lắng ngó ra đường, vài chiếc xích lô đang rà chậm chậm chờ bắt mối. Anh thanh niên cũng ngó theo mấy chiếc xe xích lô khác, gương mặt đăm chiêu. Bỗng mắt anh sáng lên, tay vỗ bịch bịch vào nệm xe:

– Được rồi, ông xuống xe đi, ngồi lên đây.

Ông già ngơ ngác:

– Ơ, cậu làm gì vậy?

Anh thanh niên cười ha hả:

– Ông ngồi lên vịn mấy tấm ván, để tôi đạp cho lẹ. Với lại tôi mà ngồi để ông chở làm sao coi cho được, tổn thọ lắm. Yên chí đi, trước khi làm thợ mộc tôi đã đạp xích lô mấy năm rồi, còn tiền bạc tôi trả đủ, không thiếu một cắc.

Vậy là ông phu xe ngồi vịn mấy tấm ván ép làm khách, anh thanh niên thót lên yên nhấn bàn đạp rất sành sỏi, giọng oang oang:

– Ông thấy chưa, xe xích lô chuyên nghiệp đây, cứ ngồi đó, đừng lo. À, mà con cháu ông đâu, sao già rồi mà…

Chiếc xích lô đi nhanh, giọng anh phu xe bất đắc dĩ nhỏ dần. Những người đứng chờ ở trạm xe buýt bên cạnh chứng kiến cảnh tượng thú vị đó nhìn nhau cười tủm tỉm…

TIẾN BÌNH

Tôi được sinh ra sau khi bố mẹ tôi vừa làm xong nhà. Lúc ấy, nhà tôi nợ nần nhiều lắm, đói kém đủ thứ. Mọi người bảo tôi số khổ từ bé, vì phải cai sữa sớm. Mẹ tôi làm ở Ủy ban xã, công việc bận rộn, lại thêm việc đồng áng và chăm sóc năm người em của bố tôi.

Lúc ấy, bố tôi vẫn còn trong quân ngũ, cả tháng mới về nhà một lần. Vậy là tôi được “quẳng” cho bà nội và các chú trông nom.

Một ngày tôi chỉ được gặp mẹ buổi tối, khi công việc của mẹ xong cũng là lúc gần khuya. Mà lúc ấy, tôi cũng gần ngủ rồi. Kí ức của tôi không hề có lời ru của mẹ. Cũng không có những âu yếm chiều chuộng, mà đôi khi lại là câu gắt gỏng, hoặc cái phát mông của mẹ.

Tôi là con bé hay hỏi, hỏi bất kì thứ gì tôi không hiểu, hoặc chưa hiểu rõ. Thói quen ấy giữ đến tận bây giờ. Tôi hay hỏi sao ớt lại cay, muối lại mặn thế, sao con cá nó bơi dưới nước mà không chạy trên bờ, sao cái bánh gai lại có màu đen. Những câu hỏi làm cho mẹ tôi phát bực lên, vì mẹ còn bao nhiêu chuyện để làm và chẳng rỗi hơi trả lời những câu “vớ vẩn”. Bà thì cười và trả lời những câu hỏi của tôi trăm lần như một “cha bố mày”!

Năm tôi năm tuổi, tôi bắt đầu đến trường, sớm hơn một năm so với bạn bè cùng trang lứa. Ngày đầu tiên, bạn bè có bố mẹ dắt đi, còn tôi lủi thủi đi bộ một mình. Buổi học ấy, cô giáo đã hỏi chúng tôi là “các em thương ai nhất?”. Đứa thì bảo bà, đứa thì bảo bố, đứa thì bảo mẹ, đứa thì bảo con mèo, con vịt… Tôi cũng đồng thanh cùng cả lớp. Rồi cô giáo nói là người mà bố mẹ, ông bà thương nhất, lo lắng nhất chỉ có thể là con cháu. Và cô bảo cứ về nhà hỏi bố mẹ rằng “bố mẹ có thương con không” thì sẽ nhận được câu trả lời.

Lần đầu tiên tôi định hỏi một câu mà có một sự chuẩn bị chu đáo như thế. Vì đó là câu hỏi mà cô giáo đã chỉ cho, có nghĩa là nó không “vớ vẩn” và sẽ có câu trả lời.

Tối hôm đó, mẹ đang ngồi nấu cám, tôi mon men lại gần và hỏi: “Mẹ, mẹ có thương con không?”. Mẹ tôi lúc đó đã ngủ, mắt nhắm mà tay vẫn cời lửa. Tôi phải giật tay mẹ để mẹ mở mắt và hỏi lại một lần nữa. Mẹ nhìn ra, rồi phát mạnh vào mông tôi “đi ngủ đi”.

Tôi hỏi bà, bà cười móm mém “cha bố mày”. Thế là những sự chờ đợi và hi vọng của tôi không xảy ra. Tôi nghĩ đến đứa bạn của tôi, đứa nào khi hỏi bố mẹ cũng sẽ được xoa đầu, hay ôm vào lòng, và thấy tủi thân phát khóc.

Lớn lên, tôi mới hiểu ra và thông cảm với nỗi vất vã của bà, của mẹ hơn. Nhưng khi nghĩ về câu hỏi của mình ngày ấy, tôi vẫn thầm trách mẹ, giá như mẹ chỉ cần nói một câu “mẹ không thương con thì thương ai”, chắc tuổi thơ của tôi đã ngọt ngào hơn rất nhiều. Và trong cuốn nhật kí lớp 7 của tôi, tôi ghi những điều “không bằng lòng về mẹ” và tự hứa sau này với con mình, sẽ không bao giờ mình làm như vậy!!!

Rồi tôi đỗ đại học. Lần đầu tiên tôi đối diện với chuyện tôi sẽ không sống ở ngôi nhà có trùng sinh nhật với mình trong ít nhất là bốn năm nữa, sẽ sống ở một nơi không có bà, bố mẹ ở bên cạnh. Nhưng nỗi háo hức về một cuộc sống mới cũng làm tôi vơi đi.

Buổi sáng nhập trường, khi bố chuẩn bị xe để đưa tôi đi, bà lặng lẽ ngồi cạnh mẹ, hai người nhìn tôi ngồi ăn xôi đỗ đen mẹ nấu từ sáng sớm. Mắt mẹ rưng rưng. Tôi nghĩ mẹ sẽ dặn dò, những điều mẹ nói đi nói lại từ hôm tôi có giấy báo đại học. Song tôi sẵn lòng nghe tiếp, vì tôi biết tôi sắp xa mẹ tôi rồi. Nhưng mẹ không nói gì cả, và tôi thấy mẹ khóc, dù tôi biết chắc chắn không phải mẹ buồn. Khi thấy nước mắt của mình bắt đầu chảy theo mẹ, bỗng dưng tôi hiểu ra một điều: có nhiều lúc, tình yêu thương không nhất thiết phải nói bằng lời.

Tôi ôm bà, và nhận từ bà câu nói quen thuộc “cha bố mày”. Còn mẹ, chỉ là sự im lặng. Sự im lặng như một câu trả lời dịu dàng và đầy đủ nhất, mà tôi từng mong mỏi một thời thơ ấu.

NGUYỄN TRUNG THU